Ευρύτερης περιοχής

Η Ιερά Μονή Κηπίνας, ίσως το πιο εντυπωσιακό μοναστήρι της Ηπείρου, προκαλεί δέος λόγω της θέσης του, καθώς είναι χτισμένο μέσα σε απόκρημνο βράχο στα Τζουμέρκα, κοντά στο χωριό Καλαρρύτες. Χτίστηκε το 1212 από το μοναχό Γρηγόριο και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Μέσα στη μονή μια μυστική πόρτα οδηγεί σε κρύπτη, όπου η σπηλιά αυτή την περίοδο της Τουρκοκρατίας και της εθνικής αντίστασης αποτέλεσε κρησφύγετο των υπόδουλων Ελλήνων και των αντιστασιακών. Εντυπωσιακές τοιχογραφίες διακοσμούν το εσωτερικό του Ναού που χρονολογούνται από το 17ο αιώνα.
Το όνομα της οφείλεται στους κήπους που καλλιεργούσαν κοντά στη μονή οι μοναχοί.
Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος φθάνει ως τη βάση του βράχου και από εκεί ένα μονοπάτι σκαλισμένο στο βράχο και μια ξύλινη γέφυρα, οδηγούν στο μοναστήρι. Το μονοπάτι είναι στην πλαγιά του βράχου και η κρεμαστή γέφυρα πριν από την είσοδο παραμένει κινητή. Όταν αυτή σηκώνεται δημιουργεί κενό 4 μέτρων στο γκρεμό και προφύλαγε παλαιότερα το μοναστήρι από επίδοξους επιδρομείς.

Απέχει 82 χιλιόμετρα από τα Τρίκαλα, μέσα σε πυκνότατο ελατόδασος του πανέμορφου Ασπροποτάμου. Η ίδρυση της μονής πρέπει να τοποθετηθεί γύρω στο 1700. Ο πρώτος ναός της, του Αγίου Νικολάου, αναφέρεται το 1790, σήμερα στη θέση του νεότερο κτίσμα του 1966. Ο δεύτερος χρονολογικά ναός, αφιερωμένος στην

Αγία Ζώνη της Παναγίας, είναι σήμερα, μετά την πυρπόλυσή του από τους Γερμανούς το 1943, ένας πεσμένος σωρός από πέτρες, τίποτε όρθιο. Με κάθε επιφύλαξη ανάγεται γύρω στο 1750, κατά την ανασκαφή του 1998 βρέθηκε χαραγμένο σε πέτρα το έτος 1792.

Ο τρίτος και τελευταίος ναός της μονής, αφιερωμένος στον τίμιο Σταυρό, είναι κτίσμα του 1792, και ευτυχώς δεν κατέρρευσε κατά την απόπειρα πυρπόλησής του το 1943. Υπέστη κατά καιρούς αρκετές ανακαινίσεις, σήμερα βρίσκεται σε άριστη κατάσταση. Πρόκειται για ιδιόμορφη μεταβυζαντινή εκκλησία, ένα εντυπωσιακό πολύτρουλο και πολύκογχο κτίσμα με ανυπολόγιστη αρχιτεκτονική αξία και καλή ηχητική, κτίσμα με κατ’ εξοχήν πέτρινη φυσιογνωμία, αφού και εσωτερικά ακόμη έμεινε ασοβάτιστο.

Το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα του ναού είναι οι πολλοί τρούλοι, 12! τον αριθμό (αλλά ο κεντρικός είναι διπλός, επομένως 13!), προσδίδοντας έτσι στην όλη εξωτερική εμφάνιση πραγματική βυζαντινή μεγαλοπρέπεια, που συναρπάζει τον επισκέπτη. Εξωτερικά ο ναός στολίζεται επίσης με αρκετά ενδιαφέροντα λιθανάγλυφα λαϊκής τεχνοτροπίας.

Η μονή των Δολιανών, με την τεράστια και πολυσήμαντη θρησκευτική και κοινωνική προσφορά της, τελικά συγχωνεύτηκε το 1924 στον Άγιο Στέφανο των Μετεώρων και αποτελεί, μέχρι σήμερα, μετόχι τους. Εδώ διασώθηκαν και δύο πολύτιμοι κώδικες της μονής, 109 (Πρόθεση) και 113 (Παρρησία). Σήμερα η μονή διαθέτει φύλακα και είναι επισκέψιμη.