Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων, Περιστερίου και Χαράνδρας Αράχθου

Το Εθνικό Πάρκο θεσμοθετήθηκε το 2009, με προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 49Δ/12.02.2009). Καταλαμβάνει έκταση περίπου 820 τετρ. χιλ. που γεωγραφικά απλώνεται στις ορεινές περιοχές, των νομών Ιωαννίνων, Άρτας και Τρικάλων (Κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Πίνδου).
Στα όρια του περιέχει δύο μεγάλα ορεινά συγκροτήματα: το όρος Λάκμος (ή Περιστέρι) και τα Αθαμανικά όρη (ή Τζουμέρκα).
Συνολικά, στο Εθνικό Πάρκο περιλαμβάνονται:
Τρεις (3) περιοχές ανήκουν στο Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών: «ΦΥΣΗ 2000» (NATURA 2000) με κωδικό (GR2130007, GR2110002 και GR2130013). Από αυτές οι περιοχές «Όρος Λάκμος (Περιστέρι) (GR 2130007)» και « Όρη Αθαμάνων (Νεράϊδα) (GR 2110002)», περιλαμβάνονται εξ ολοκλήρου στην έκταση του Εθνικού Πάρκου, ενώ η περιοχή «Ευρύτερη περιοχή Αθαμανικών Ορέων (Νεράϊδα) (GR 2130013)», κατά το μεγαλύτερο τμήμα της.
Επίσης στο Εθνικό Πάρκο περιλαμβάνονται :
Δύο (2) σημαντικές περιοχές για τα πουλιά (IBA)-(ΣΠΠΕ) με τις εξής ονομασίες και κωδικούς: «Όρη Αθαμανικά (Κωδ. 079)» & «Όρος Περιστέρι (Κωδ. 069)»,
Πέντε (5) Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ), τα οποία είναι α) «Χαράδρα Αράχθου» με έκταση 2.733 εκτάρια, β) Ανατολικών Τζουμέρκων με έκταση 1.430 εκτάρια, γ) Θεοδωριάνων με 413 εκτάρια, δ) Βουργαρελίου με 1.000 εκτάρια και ε) Κούτσουρου-Τζακούτας-Μνήματα με 1.927,8 εκτάρια.
Πέντε (5) συνολικά παραδοσιακοί οικισμοί, οι οποίοι είναι οι εξής: Συρράκο, Καλαρρύτες, Ραφταναίοι, Χαλίκι, Ανθούσα (594/Δ/13.11.78),
Δύο (2) Οικισμοί Ειδικής Κρατικής Προστασίας και Τόποι Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, οι οποίοι είναι οι Καλαρρύτες και το Συρράκο (ΦΕΚ: 929Β/ 5.9.75),
Πλήθος κηρυγμένων μνημείων (συνολικά 139): Κλασσικά, Βυζαντινά και Νεότερα,
Δύο Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, τα οποία είναι τα εξής: «Στενά Αράχθου» κωδικός: AT3011038 και «Φαράγγι ποταμού Χρούσια- Συρράκο- Καλαρρύτες» κωδικός: AT3010045.
Το ισχυρό ανάγλυφο, οι μεγάλες υψομετρικές διαφορές (144μ.-2.429μ.) και η έντονη παρουσία του υδάτινου στοιχείου, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πολυποίκιλου μωσαϊκού βιοτόπων. Στα διαφορετικά ενδιαιτήματα φύονται πολλά σπάνια ή και ενδημικά είδη φυτών. Στα χερσαία οικοσυστήματα της περιοχής έχουν καταγραφεί 17 τύποι οικοτόπων και 30 τύποι και υποτύποι υδάτινων οικοτόπων. Στις απότομες κορυφές (Στρογγούλα, Καταφίδι, Κακαρδίτσα, Περιστέρι), στο εξαιρετικής βιοποικιλότητας Δάσους της Μπάντζας Συρράκου, στο μεικτό δάσος πεύκης και ελάτης των Ποτιστικών, Πραμάντων, Ματσουκίου, Βουργαρελίου, στο μεικτό δάσος Χαλικίου-Ανηλίου, στη χαράδρα Αράχθου, στους ποταμούς (Ασπροπόταμο, Άραχθο, Μετσοβίτικο, Χρούσια, Μελισσουργιώτικο, Ματσουκιώτικο) συναντώνται μερικοί σημαντικοί τύποι οικοτόπων.
Στους διαφορετικούς βιοτόπους συναντώνται πολλά σπάνια και προστατευόμενα είδη θηλαστικών όπως η βίδρα, η καφέ αρκούδα, το αγριόγιδο. Η περιοχή είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους πληθυσμούς των πουλιών, ενώ έχουν καταγραφεί εκατοντάδες είδη ασπονδύλων, ψαριών, αμφιβίων και ερπετών.
Το Εθνικό Πάρκο αποτελεί ένα τεράστιο υπαίθριο μουσείο λαογραφίας και συνδυάζει με μοναδική αρμονία, χαρακτηριστικά, τόσο του φυσικού, όσο και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Πέτρινα γεφύρια, πολιτισμικά μνημεία, παραδοσιακοί οικισμοί, έργα από τα χέρια των ανθρώπων, τα οποία συνδυάζονται αρμονικά με τα έργα της φύσης: πανέμορφα τοπία, απόκρημνα βουνά, φαράγγια, σπήλαια. Αυτή η τέλεια σμιλευμένη συνύπαρξη του δομημένου με το φυσικό περιβάλλον, προσδίδει στην περιοχή τη μοναδικότητά της.
Η ενημέρωση των ντόπιων και των επισκεπτών αποτελούν μια από τις βασικές προτεραιότητες που έχει θέσει ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων, Περιστερίου και Χαράδρας Αράχθου, γι’αυτόν το λόγο έχουν δημιουργηθεί έξι (6) Κέντρα Πληροφόρησης. Τα Κέντρα Πληροφόρησης έχουν στελεχωθεί (ΣΟΧ1/2010 προκήρυξη) με προσωπικό και σκοπός της λειτουργίας τους είναι η ενημέρωση των επισκεπτών για τα αξιοθέατα, τις θέσεις παρατήρησης, τα μονοπάτια, τα μνημεία στο Εθνικό Πάρκο, για διάφορες δραστηριότητες, καθώς και για τις υποχρεώσεις τους εντός της προστατευόμενης περιοχής. Επίσης πραγματοποιούνται ξεναγήσεις οργανωμένων ομάδων επισκεπτών.
Τα Κέντρα Πληροφόρησης βρίσκονται στην Πράμαντα, στους Χουλιαράδες, στην Άγναντα, στο Βουργαρέλι, στη Νεράιδα και στην Καλλιρρόη, στη θέση «Τρία Ποτάμια» και λειτουργούν υπό την εποπτεία του Φ.Δ.. Ο σκοπός της λειτουργίας των κέντρων πληροφόρησης είναι η δημιουργία ενός δίαυλου επικοινωνίας για την άμεση και πλήρη πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση των κατοίκων, επισκεπτών και των χρηστών του Εθνικού Πάρκου, ενώ παράλληλα τα αιτήματα και τα προβλήματα των ενδιαφερομένων θα λαμβάνονται υπόψη από το Φ.Δ., ο οποίος έτσι θα λειτουργεί πιο ουσιαστικά και άμεσα προς όφελος της προστατευόμενης περιοχής.
Στοιχεία επικοινωνίας:
Κέντρο Πληροφόρησης Χουλιαράδων: Τηλ. & Φαξ: 2651053270
Κέντρο Πληροφόρησης Πράμαντας: Τηλ. & Φαξ: 2659062322
Κέντρο Πληροφόρησης Άγναντας: Τηλ.: 2685031490
Κέντρο Πληροφόρησης Βουργαρελίου: Τηλ. & Φαξ: 2685024334
Κέντρο Πληροφόρησης Νεράιδας: Τηλ. & Φαξ: 2434032004
Κέντρο Πληροφόρησης Καλλιρρόης (θέση Τρία Ποτάμια): Τηλ.: 6959999975